Nanna
Nanna to sumeryjski bóg księżyca, a akadyjski odpowiednik jego imienia brzmi Sin lub Suen. Najwcześniejsze starożytne informacje dotyczące obu imion były bardzo zbliżone, ale współcześnie używa się jednego i drugiego jako odpowiedniki tego samego boga. Jeszcze inne imię Nanny, które jest poświadczone wyłącznie w literaturze brzmi Dilimbabbar.
Etymologia imienia Nanny pozostaje nieznana.
Nanna był owocem gwałtu Enlila dokonanego na Ninlil. W utworze "Enlil i Ninlil" bóg księżyca jest opisany jako pierworodny syn Enlila i Ninlil, który posiadał jeszcze trzech braci: Nergala, Ninazu i Enbililu. Być może pierworództwo Nanny dało jego miastu Ur tak ważną pozycję w okresie nowosumeryjskim. Zdarzają się bardzo rzadkie odniesienia do ojcowsko-synowskich relacji między Nanną, a Anem, jednak traktuje się to jako ogólne odniesienie do Ana jako ojca wszystkich bogów.
Żoną Nanny była Ningal, z którą miał dwoje dzieci Inannę oraz Utu.
Nanna był opiekuńczym bóstwem Ur, mianowany do tej funkcji przez Enlila. Tym samym wyznaczył króla Ur-Nammę jako swojego śmiertelnego reprezentanta, zakładając trzecią dynastię z Ur.
Miejsca kultu Nanny znajdowały się w Ur, Nippur i Babilonie. We wszystkich tych miejscach jego sanktuarium nosiło tą samą nazwę: E-Kisz-Nu-Gal. Od okresu akadyjskiego córka panującego króla była przeznaczana na najwyższą kapłankę świątyni boga księżyca. Najbardziej znaną jest Enheduenna, córka akadyjskiego władcy Sargona, która rzekomo była autorką hymnów świątynnych, jednak jej autorstwo jest poważnie kwestionowane. Świątynie Nanny znajdowały się także w Urum oraz Al-Uqair, gdzie był czczony jako Dilimbabbar, a poza doliną aluwialną także w Harranie oraz mieście współcześnie nazywanym Urfa.
Nanna przebywał w Zaświatach i tam osądzał losy zmarłych.
Nanna odwrócił powódź od swego miasta, odwiedzając Enlila w Nippur z łodzią wyładowaną darami i wstawiając się u niego.
Odmówił pomocy Inannie, gdy została złapana w pułapkę w zaświatach.
Najwcześniejsze świadectwa istnienia kultu Nanny datowane są na okres Uruk, na czasy kiedy powstawały pierwsze sumeryjskie dokumenty. Potem jego istnienie jest poświadczone w dokumentach obejmujących wszystkie późniejsze okresy, a także w imionach nie tylko zwykłych ludzi, ale także w imionach królewskich: Naram-Sin, Amar-Suen, Szu-Suen, Ibbi-Suen.
Najwięcej potwierdzeń kultu Nanny pochodzi z okresu nowosumeryjskiego. Wiele inskrypcji dedykacyjnych na kanałach i budynkach zawiera imię Su’en, czyli akadyjski odpowiednik Nanny. Największa ich ilość pochodzi z okresu panowania Ur-Nammy, a najbardziej znanym tego przykładem jest Ziggurat w Ur, którego budowę rozpoczął Ur-Namma. Określenia roczne dokumentują zdarzenia powiązane z bogiem księżyca, najbardziej z obejmowaniem funkcji najwyższej kapłanki przez nową córkę królewską. Hymny królewskie zawsze zawierają odniesienia do Nanny.
O ile w literaturze bardzo często odnoszono się do Nanny, tak już o wiele mniej chętnie tworzono wizerunki tego boga.
Nanna najczęściej symbolizowany był przez księżyc. To przedstawienie było popularne na pieczęciach cylindrycznych z okresu wczesnodynastycznego. Jego innym symbolem był byk, którego rogi były wynikiem poziomego ułożenia księżyca (Ryc.1). Jeszcze innym symbolem była łódź, której kształt na przedstawieniach przypominał poziomy księżyc (Ryc.2).
Męskie bóstwo przedstawione na Steli Ur-Nammy często jest mylone z Nanną, bogiem księżyca, opiekunem miasta Ur, w którym ma swoją świątynię na szczycie wielkiego zigguratu. To, że na przedstawieniu występuje Nanna, a nie Enlil jest nieprawdopodobne, ponieważ symbol drzewa życia nigdy nie był związany z bogiem księżyca.
Zasięg i znaczenie Nanny były jednak szersze niż tylko opiekun miasta i bóg księżyca. Był wyraźnie jednym z najważniejszych bóstw w licznym panteonie Mezopotamii. Na wczesnodynastycznych listach bogów Nanna był wymieniany zaraz po czwórce najważniejszych bogów: Anie, Enlilu, Enkim i Ninhursag, jednak jego mniejsze znaczenie od nich zostało potwierdzone w micie „Podróż Nanny do Nippur”, w którym jest opisane jak Nanna składa ofiary Enlilowi.
data utworzenia: 14.10.2010
data ostatniej aktualizajci treści: 23.10.2017
źródła:
Ancient Mesopotamian Gods and Goddesses Na podstawie danych przygotowanych z projektu AMGG finansowanego przez HEA
Aristokles - Platon: Atlantyda - Włodzimierz Janusz Szypura
Sumerian Shakespeare