Enmetena
Enmetena był ensim miasta Lagasz. Panował przez 27 lat w przybliżeniu 2418-2391 roku p.n.e. Pochodził z długiej linii wybitnych królów. Jego ojcem był Enannatum I, jego stryjem był Eannatum - król pierwszego w historii imperium. Jego pradziadkiem był Ur-Nansze , założyciel I dynastii z Lagaszu.
Patrząc na inskrypcję jego imię literowane jest en-te-me-na i pierwotnie monarcha ten znany był pod takim właśnie imieniem, jednak później dostrzeżono, że dwa znaki wewnątrz napisu są ligaturą, połączeniem dwóch symboli w jeden i powinny być odczytywane w odwrotnej kolejności (Ryc.1).
Za rządów Enmeteny miasto Lagasz wciąż było główną siłą w Sumerze. Władca ten był hegemonem wobec sąsiadujących ośrodków: Uruku, Larsy oraz Badtibiry, a prawdopodobnie także sprawował kontrolę nad miastami Ur, Nippur i Eridu. Miasta te dostarczały mu przymusowych robotników do realizacji jego budowlanych planów. W Uruku odnaleziono inskrypcję, która mówiła o zawarciu braterskiego przymierza pomiędzy Enmeteną oraz tamtejszym ówczesnym władcą - Lugalkiniszedudu (Ryc.2) oraz o budowaniu przez Enmetenę świątyni Inanny. Sugeruje to, że Enmetena raczej budował sojusze i zdobywał sympatię mieszkańców innych miast, aniżeli używał siły do podporządkowania sobie sąsiadów. Był zręcznym politykiem i autorytetem, który raczej wpływał na sąsiednie ośrodki władzy niż je kontrolował. Istnieją dowody, które świadczą, że ten król przyczynił się również do rozbudowy kanałów nawadniających także poza rodzimym Lagaszem.
Enmetena wybudował nową świątynię dla Enlila, która nosiła nazwę E-adda (Świątynia Ojca) oraz próbował wprowadzić jego kult wśród swoich poddanych, jednak nie znaleziono śladów kultu tego boga w późniejszych czasach, zatem próba ta zakończyła się raczej niepowodzeniem. Fakt braku wcześniejszego oraz późniejszego kultu Enlila w Lagaszu jest dosyć zaskakujący, ponieważ był on najważniejszym bogiem Sumerów. Mieszkańcy głównie czcili Ningirsu, boga wojny i patrona miasta.
Enmetena był wielkim budowniczym. Wznosił świątynie również dla innych bogów: Enkiego, Nansze, Ningirsu, Dumuziego, Nanny i innych mniej ważnych. Jego dziełem były też tamy i kanały nawadniające, a także browar, który uszczęśliwiał jego poddanych. W przeciwieństwie do większości starożytnych władców Enmetena troszczył się o dobro mieszkańców. Wprowadził reformę, którą nazywano ama-gi, co znaczy „Powrót do matki”. Reforma znosiła obowiązek oddawania się w niewolę obywateli w następstwie niespłaconych długów. Inskrypcja na stożku fundacyjnym napisana na jego cześć brzmi:
Umorzenie zobowiązań [ama-gi] zniósł w Lagaszu
Zwrócił matkę dziecku
I zwrócił dziecko matce
I umorzenie zobowiązania [ama-gi] płacenia odsetek w jęczmieniu ustanowił (…)
Stwierdzenie, że „zwrócił matkę dziecku I zwrócił dziecko matce” oznacza, że zniósł praktykę oddawania matek i dzieci w niewolę do momentu aż rodzina spłaci zaciągnięty dług. Same długi nie zostały zniesione, tylko prawo oddawania się za ich niespłacenie w niewolę. Prawo to zostało ustanowiono nie tylko w Lagasz, ale również w miastach, na które Enmetena miał wpływ: czyli w Uruku, w Larsie oraz w Badtibirze. Późniejszy król Urukagina, uważany za pierwszego reformatora w dziejach historii to i wiele innych praw, które wprowadził zaczerpnął od swojego poprzednika Enmeteny.
Podobnie jak królowie panujący przed nim w Lagaszu, bronił swoje miasto przed wtargnięciem do niego wojsk sąsiadującej Ummy. Te dwa ośrodki walczyły przeciwko sobie przez pokolenia, aby kontrolować żyzne ziemie, zwane polami Guedinny. Enmetena walczył z Ummą trzykrotnie. Po raz pierwszy za panowania swego ojca Enannatuma I. Po raz drugi kiedy on sam był już królem. Inskrypcja mówi, że Enmetena po pokonaniu wroga ścigał go do samego samej Ummy. Z wojsk przeciwnika zginęło 60 żołnieży, których król pozostawił ptakom i zwierzętom na pożarcie, a dla swoich usypał mogiły w pięciu miejscach. Prawdopodobnie nie wkroczył do Ummy, tylko zadowolił się restauracją dawnych granic. Trzeci najazd powstrzymał drogą dyplomacji. Prawdopodobnie rozejm został narzucony z zewnątrz. Historia wojny Lagaszu z Ummą jest zapisana na jednym jego stożków fundacyjnych.
Enmetena panował długo, odnosił wiele sukcesów i był chlubą swoich przodków Ur-Nansze oraz Eannatuma. Był to ostatni wielki król Lagaszu z I dynastii. Po jego śmierci państwo zaczęło upadać i ostatecznie zostało zajęte przez Ummę za czasów Urukaginy.
data utworzenia: 04.12.2015
data ostatniej aktualizajci treści: 04.12.2015
źródła:
Sumerian Shakespeare
Zapomniany świat Sumerów - Marian Bielicki