Dumuzi
Dumuzi, również znany jako Tammuz, pierwotnie był patronem pasterzy i mężem Inanny, później zaś jednym z bogów świata podziemnego. Enki powierzył mu opiekę nad boskimi oborami, aby nie zabrakło "dobrego mleka" i "tłustej śmietany". Jego imię znaczy "prawdziwy sen". Dumuzi uosabiał również siły przyrody. Jego kult związany był z opłakiwaniem zamierającego życia w okresie jesienno-zimowym. Pierwotni Szumerowie kazali temu bogu umierać, znikać w otchłani piekieł i wracać do życia. W ich świadomości mogło to wywoływać przekonanie o sile zawartej w ziarnie - śmierci, która była niezbędna, aby życie po jakimś czasie mogło się odrodzić.
Dumuzi, jako opiekun pasterstwa, rywalizował o rękę Inanny z opiekunem rolnictwa, bogiem Enkimdu. Mimo, że brat Inanny, Utu, doradzał jej wybór pasterza, ona skłonna była ku rolnikowi. Ostatecznie po wielu zabiegach Dumuziego, Enkimdu ustąpił i mężem Inanny został pasterz.
Kiedy Inanna zeszła do podziemnego świata zmarłych i została tam uwięziona, a następnie pozwolono jej wrócić do świata żywych, pod warunkiem, że wyznaczy innego boga na swoje miejsce, wybrała Dumuziego i eskortowana przez demony galla wyruszyła, aby znaleźć boga, który ją zastąpi w Kur. Dumuzi, zwiedziawszy się o powrocie małżonki, nie wziął sobie do serca tego skąd, dlaczego i w czyim towarzystwie wracała Inanna. Zamiast przybrać się w żałobną odzież i paść na twarz w proch na drodze, wystroił się w królewskie szaty i zasiadł na wysokim tronie. Musiało to srodze urazić Inannę, ponieważ wskazała go towarzyszącym jej demonom, jako jej zastępcę w świecie zmarłych. Inna wersja wydarzeń opisuje jak wysłannicy Ereszkigal przybyli do Uruku, aby pojmać Inannę, a wtedy ona przerażona wydała im Dumuziego jako swojego następcę
W obu wersjach wydarzeń Dumuzi chciał uniknąć śmierci i prosił boga Utu, aby ten przemienił go w węża, aby łatwiej było mu się prześlizgnąć i uciec. Utu, wysłuchawszy go, spełnił tą prośbę. Dumuzi zbiegł do swojej siostry Gesztinany, która chroniła go, co jednak nie pomogło mu zachować życia. Został zabity, a jego dusza została porwana do Kur. Od tego czasu Dumuzi mieszkał w podziemiach.
Z jego kultem związany był coroczny rytuał boskich zaślubin. Pieśni i hymny opowiadały o tym jak Dumuzi zalecał się do Inanny i jak bogini odrzucała go bądź z miejsca przyjmowała. Pięć znalezionych i odczytanych tekstów na temat tych zalotów ukazuje bardzo różne zachowanie obojga. W jednej z nich Inanna odrzuca jego zaloty, chwaląc się swoim pochodzeniem. W innym zaś Inanna stroi się w najpiękniejsze szaty i ozdoby. Spotyka swego kochanka w E-anna, a jego widok budzi w niej radość i porządanie. Jeszcze inny tekst opowiada jak zwodzą oni matkę Inanny, ponieważ to co się między nimi stało jest osobistą sprawą. Tekst opowiada o tym jak bogini beztrosko tańczyła i śpiewała, gdy zjawił się Dumuzi. Przygarnął ją i choć broniła się przed nim, choć tłumaczyła mu, że będzie musiała oszukać matkę, on pouczył ją jak ma tego dokonać.
Dumuzi był królem Uruku, którego po śmierci wyniesiono do rangi bóstwa. Sumeryjska Lista Królów wymienia go jako czwartego władcę z I dynastii z Uruk. Ludzką naturę Dumuziego potwierdza również fragment mitu, w którym mówi on do Innany: "Zaprowadzę cię do domu mego boga". Bóg by się w ten sposób nie wypowiadał.
Bóstwo opłakiwane było przez odstępcze kobiety w Jerozolimie; scenę taką ujrzał w wizji Ezechiel w szóstym roku pobytu na wygnaniu w 612 p.n.e. (Eze 8:1, 3, 14).
data utworzenia: 07.02.2015
ostatnia aktualizacja treści: 07.02.2015
źródła:
Zapomniany Świat Sumerów - Marian Bielicki
Sumeryjska Lista Królów
Stary Testament