Ningiszzida
Ningiszzida to chtoniczny, sumeryjski bóg związany z wegetacją, rozkładem, światem podziemnym, wężami i demonami. Kojarzony był też z alkoholem - w tekstach z okresu nowosumeryjskiego jest powiązany z winnicą – gdzie indziej z bogiem piwa, Sariszem oraz boginią piwa Ninkasi. Ponadto był “Panem karczmarzy”. W związku ze swoją funkcją w rolnictwie, podróżował do podziemi w chwili śmierci roślinności, czyli w Mezopotamii od połowy lata do połowy zimy.
Jego chtoniczna natura znajduje odzwierciedlenie w jego tytule (giš)gu-za-lá-kur-ra, czyli „Niosący krzesło świata podziemnego”. Wraz z Pedu, głównym stróżem bramy do świata podziemnego, stał przy niej jako strażnik.
Imię Ningiszzida jest zwykle rozumiane jako „Pan prawdziwego / niezawodnego / prawego drzewa” i może być zapisywane w różny sposób: Ningizzida, Umunmuzzida, Niggissida, Nikkissida. Oprócz tego ma przydomki: “Pan pasterzy i pól” albo “Jak świeża trawa”.
Po raz pierwszy pojawił się na liście bogów w okresie wczesnodynastycznym III (2600-2350 p.n.e.). W okresie nowosumeryjskim jego imię występowało w rytuałach, związanych z lamentami królewskimi.
Przedstawienie Ningiszzidy z wężami jest potwierdzone na pieczęciach cylindrycznych z okresu nowosumeryjskiego oraz ze smokami mušhuššu wyrastającymi z jego ramion, np. na Steli Gudei (Ryc. 1).
Był synem Ninazu i jego żony, Ningiridy. W „Cylindrach Gudei” Ningiszzida jest opisany jako potomstwo Ana: An - Enlil - Ninazu - Ningiszzida. Posiadał dwie siostry o imionach dama-TUR-ma i dla-bar-TUR-ma. Podobnie jak jego ojciec, był związany ze smokami, mušhuššu i balm. Określano go też jako węża, np. muš-mah. Podobnie jak jego ojciec, był utytułowanym wojownikiem i gubernatorem wojskowym Ur.
Jego domem było miasto Giszbanda, które leżało w górę rzeki od Ur, niedaleko Ki'abrig. Świątynia Ningiszzidy w tym mieście nosiła nazwę kur-a-še-er-ra-ka, czyli „Góra Lamentu”. Kiedy jego kult został przerwany w tym miejscu, prawdopodobnie został przeniesiony do Ur, gdzie Ningiszzida otrzymał osobne miejsce w świątyni Nanny oraz własną świątynię, „Dom Sprawiedeliwości” (é-níg-gi-na). Inne ośrodki kultu Ningiszzidy w Sumerze to Lagasz, gdzie był osobistym bogiem Gudei, który zbudował Ningiszzidzie nową świątynię z dedykowanymi posągami. Otrzymywał ofiary w Puzrisz-Dagan - centrum administracyjne okresu państwa III dynastii z Ur, w pobliżu Nippur - w tym okresie odbywał się festiwal Ningiszzidy w trzecim miesiącu roku. Jego kulty mogły istnieć również w Isin, Larsie, Babilonie i Uruku.
data utworzenia: 03.03.2015
ostatnia aktualizacja treści: 26.04.2020
źródła:
Ancient Mesopotamian Gods and Goddesses
Zapomniany Świat Sumerów - Marian Bielicki