Świątynia Inanny w Nippurze
Świątynia była monumentalnym przybytkiem kultu bogini Inanny oraz być może też, jej boskiego męża Dumuziego. Znajdowała się w świętym sumeryjskim mieście – Nippurze. Jej ceremonialna nazwa brzmi E-baradurgara, czyli „Dom – podstawa tronu”. Najwcześniejsze warstwy budowli pochodzą ze środkowego okresu Uruk. Plan świątyni nazywany jest planem na osi łamanej, ponieważ kierunek wejścia był prostopadły do kierunku modlitwy, czyli do kierunku, w jakim wierni byli zwróceni podczas adoracji posągu boga.
Główne wejście do świątyni znajdowało się prawie osiemdziesiąt metrów od świętych przybytków, do których droga wiodła przez kolejne podwórza i korytarze (Ryc.2). Podobnie w domach mieszkalnych pokoje pana domu bywały odizolowane od wejścia.
Najwcześniejsza budowla, którą z dużym prawodpodobieństwem można uznać za świątynię, pochodzi z początków okresu wczesnodynastycznego i została odsłonięta w warstwie IX (Ryc.1 oraz galeria zdjęć: pozycja nr 1). Już w tym okresie był to złożony, częściowo tylko odsłonięty kompleks pomieszczeń o różnym charakterze. Główna część sankturarium składała się z dwóch wzniesionych jedno za drugim pomieszczeń (galeria zdjęć - pozycja nr 1: IXb - 257 i 258 oraz IXa - 246 i 248) z wyposażeniem o charakterze kultowym: ławami, podiami i ołtarzami, których wygląd zmieniał się w miarę upływu czasu wraz z kolejnymi renowacjami.
Pierwsze większe pomieszczenie, być może niezadaszone, miało dwa wejścia: główne, na osi prostej, umieszczone było w południowo-zachodniej ścianie. Na wprost wejścia przy przeciwległym boku znajdował się schodkowy ołtarz oraz podesty. Obok kolejne przejście prowadziło do mniejszej celli, również wyposażonej w kultowe instalacje: ołtarze i stoły ofiarne. Ołtarze, które składały się z dwóch stopni przylegały do ściany, naprzeciwko wejścia na osi prostej.
Kolejne dwie fazy istnienia świątyni przypadają na okresy wczesnodynastyczny drugi (ok. 2700 p.n.e.) – warstwa VIII oraz wczesdnodynastyczny trzeci (ok. 2500 – 2350 p.n.e.) – warstwa VII (Ryc.2). Były to rozległe budowle złożone z dziedzińców i różnych pomieszczeń gospodarczych.
Świątynia Inanny jest najlepiej, chociaż nie w całości, rozpoznana w fazie VII (Ryc.2). Była z pewnością monumentalna i wzniesiona na platformie, której długość wzdłuż osi głównej przekraczała dziewięćdziesiąt metrów. Zasadnicza część sanktuarium zlokalizowana została na dziedzińcu w południowo-wschodniej części kompleksu. Znajdują się w tym miejscu pozostałości dwóch celli, położonych blisko siebie, ale stanowiących dwa różne założenia. Sala południowo-wschodnia (galeria zdjęć: pozycja nr 1: warstwa VIII – 218; galeria zdjęć - pozycja nr 3: warstwa VII - 179, Ryc.3 oraz galeria zdjęć - pozycja nr 4: zaznaczone na czerwono) ma plan wydłużonego prostokąta z wejściem w pobliżu narożnika na osi łamanej. W środku znajduje się ołtarz, ławy i okrągły podest.
Bardziej nietypowy budynek znajdował się po sąsiedzku na północ (galeria zdjęć: pozycja nr 3: warstwa VII - 178; galeria zdjęć: pozycja nr 4 - z lewej strony). Składał się z dwóch części o kształcie przypominającym kwadrat. Cella z ołtarzem na tylnej ścianie naprzeciwko wejścia była poprzedzona niezadaszonym dziedzińcem z okrągłym podestem i ławami przy ścianach. Mur, otaczający przedsionek w warstwie VIII, był schodkowy i zakończony od góry półkoliście. Ten specyficzny kształt można odnaleźć w obramowaniu schodów Świątyni Sina w Chafadzi. Podobnie wyglądają elementy wyposażenia: ołtarze, okrągłe podesty, prostopadłościenne słupki w przejściu do świątyni VII.
Wszystkie cechy świątyni z warstwy VIIa świadczą o pogłębiających się związkach tradycji budownictwa sakralnego w Nippurze z niesumeryjską północą.
Galeria Zdjęć
data utworzenia: 28.05.2015
data ostatniej aktualizajci treści: 28.05.2015
źródła:
Sztuka Mezopotamii - Krystyna Gawlikowska
Archeologia starożytnego Bliskiego Wschodu - notatki z wykładu - opracowane przez Pawła Boryckiego; wykłady prowadziły dr hab. Dorota Ławecka i dr hab. prof. Barbara Kaim
Północna Babilonia w okresie wczesnodynastycznym - Dorota Ławecka