Inskrypcja z Tummal
Inskrypcja z Tummal, to krótki sumeryjski tekst, który pochodzi z czasów Iszbi-erry, założyciela I dynastii z Isin (początkek II tys. p.n.e.). Znanych jest szesnaście kopii tego utworu, który cieszył się popularnością wśród szkolnych pomocy naukowych dla zaawansowanych uczniów.
W tekście wymienione są kolejno pary imion władców, którzy prowadzili prace budowlane w świątyni Enlila w Nippurze oraz byli odpowiedzialni za przywrócenie splendoru Tummal, sanktuarium, położonemu w pobliżu Nippur i wprowadzenie bogini Ninlil. Po każdej z par budowniczych Tummal zostaje opuszczone (lub zniszczone).
Na początku występują Enmebaragesi i Agga. W większości wypadków drugą parę stanowią Mesanepada oraz Meskiagnun, natomiast trzecią parę Gilgamesz oraz jego syn Ur-lugal. Kolejność drugiej i trzeciej pary stoi w sprzeczności z Sumeryjską listą królów, jak i z ustaleniami chronologicznymi. Tylko na jednej z kopie jest ona odwrócona, czyli prawidłowa.
Utwór przez część badaczy uważany jest jako wiarygodne źródło historyczne, które odzwierciedla rzeczywiste zdarzenia, czyli ciągłe wojny o hegemonię nad krajem, efektem, których były nieustanne zniszczenia; przez innych zaś jest odrzucany jako takie i traktowany jako utwór skomponowany na potrzeby skrybów, zainspirowany Sumeryjską listą królów.
Interpretacja wydarzeń historycznych
Jeśli uznamy, że Inskrypcja z Tummal jest opisem wydarzeń historycznych, oto ich interpretacja zaproponowana przez Samuela Kramera. W walce o władzę nad całym Szumerem toczonej przez poszczególne państwa-miasta i dynastie sprawujące w nich rządy, Mesanepada, król Ur, zwyciężył Aggę, ostatniego przedstawiciela I dynastii z Kiszu i tym samym przejął kontrolę nad miastem Nippur. Prawdopodobnie Mesanepada zaatakował samo Kisz, zdobył miasto i doprowadził do upadku Aggi. Taka interpretacja wydarzeń pozwala równocześnie wyjaśnić zagadkę odnalezionej pieczęci Mesanepady, na której tytułuje on siebie „królem Kiszu”, nie zaś „królem Ur”. Zwyciężając dynastię z tradycjami, tworząc potęgę własnego miasta, podkreślił w ten sposób swoją chwałę i znaczenie w Szumerze.
Musiało to nastąpić w czasach kiedy Mesanepada był już człowiekiem mocno posuniętym w latach, ponieważ starczyło mu czasu tylko na wzniesienie nowej świątyni – Burszuszna – w kompleksie Enlila. Dopiero jego syn – Meskiagnanna – doprowadził do końca budowę w Tummal.
W tym czasie jednak przeciw uzurpatorom z Ur podniósł oręż, panujący w Uruku - Gilgamesz. Zwyciężył on Meskiagnannę i objął władzę nad Szumerem, czego symbolem było objęcie kontroli nad Nippurem. Także Gilgamesz jako młody władca miał swoje przejścia z Aggą z Kiszu, chcąc pozbawić go hegemonii nad krajem, osiągnął swój cel w podeszłym wieku, zatem nie on, lecz jego syn – Urlugal – odbudował świątynię.
data utworzenia: 09.05.2015
ostatnia aktualizacja treści: 07.07.2015
źródła:
Północna Babilonia w okresie wczesnodynastycznym - Dorota Ławcka
Zapomniany Świat Sumerów – Marian Bielicki