Bagara
Bagara jest drugim obok Ibgal okręgiem kultowym w Lagaszu, na terenie którego prowadzono wykopaliska. Miejsce poświęcone było Ningirsu - głównemu bóstwu tego miasta. Identyfikacja miejsca jest bezsporna dzięki inskrybowanym zabytkom, które podają nazwę przybytku. Jest ona zapisana między innymi w tekście napisu dedykacyjnego Eannatuma dla Ningirsu, wyrytym na znalezionym w jednym z pomieszczeń, miedzianym ostrzu sztyletu.
W okręgu sakralnym nie odnaleziono najważniejszego sanktuarium, a jedynie budynki pomocnicze, pochodzące z okresu wczesnodynastycznego trzeciego – WDIII – ok. 2500-2350 p.n.e., usytuowanych zapewne w pobliżu najważniejszej świątyni. Jednym z nich, datowanym dzięki inskrypcji na glinianej tabliczce, na okres panowania Eannatuma, był browar z piecami (jeden z nich miał średnicę 5m) i ogromnymi naczyniami zasobowymi.
W bezpośrednim sąsiedztwie, oddzielonym od niego tylko wąską uliczką, stał kolejny budynek, zapewne również służący na potrzeby kultu (Ryc. 1). Opublikowany plan budowli jest zbiorczym ułożeniem sal, na który składają się w sumie trzy warstwy. Wewnątrz ani nawet przed wejściem nie było miejsca nawet dla niewielkiej liczby ludzi, a trudno przypuszczać, aby gromadzili się na wąskiej uliczce przed browarem.
Budynek był otoczony bardzo niską ścianką, składającą się z wielu warstw tynku. Dwa główne wejścia przegrodzono niskimi podestami. Jedno z nich prowadziło do prostokątnego pomieszczenia, nie łączącego się z resztą budynku, którego większą część wypełniało przylegające do tylnej ściany podium, uważane (zapewne słusznie) za ołtarz.
Funkcji tego pomieszczenia nie można jednak bezspornie określić, ale jego interpretacja jako kaplicy wydaje się uzasadniona i najbardziej prawdopodobna. Pomieszczenie posiada osobne wejście w otaczającym niskim murze.
Drugie wejście prowadziło do wnętrza. W narożniku dużego, centralnie położonego dziedzińca, zachował się niewielki piec. W południowo-wschodnim rogu znajdowały się instalacje gospodarcze: rodzaj prostokątnej cysterny z wypalonych cegieł, pokrytych od środka bitumem oraz dwa piece, z których większy, owalny wypełniał całą południową część pomieszczenia. Przylegała do niego od zachodu być może najważniejsza być może w całym budynku sala.
Interesujące są również pomieszczenia znajdujące się na wschód od przedsionka – przypominają celle świątynne, charakterystyczne dla obszaru doliny Dijali, znajdującej się na północ od Szumeru. Podobieństwo nasuwa się ze względu na umieszczenie otworu wejściowego na krótszej osi - czyli w dłuższym boku – oraz wyposażenie w postaci platformy, określanej jako ołtarz na krótszej ścianie oddalonej od wejścia, ławę i cztery niewielkie gliniane podesty. Zasadnicza różnica polegała na tym, że w miastach Dijali celle świątyń znajdowały się w najbardziej oddalonej od wejścia części założenia, nigdy zaś tuż przy nim i nie było innych, poza ołtarzem, podestów.
Budynek ten mimo wielu cech świadczących, że był on miejscem kultu, z pewnością nie był główną świątynią Bagary. Prawdopodobnie spełniał funkcje pomocnicze, będąc pierwowzorem znanych z późniejszych okresów tak zwanych „świątyń kuchennych”, w których przygotowywano posiłki dla bóstwa. Za taką interpretacją przemawiają nie tylko odsłonięte w środku piece i cysterny, lecz również usytuowanie budynku po drugiej stronie wąskiej uliczki naprzeciwko browaru.
data utworzenia: 22.06.2015
ostatnia aktualizacja treści: 22.06.2015
źródła:
Północna Babilonia w okresie wczesnodynastycznym - Dorota Ławecka