Wasale królestwa III dynastii z Ur
Państwa wasalne królestwa III dynastii z Ur zajmowały terytoria na północy, północnym zachodzie, wschodzie oraz południowym wschodzie od centrum i były strefą otulającą na całej długości granicy wschodniej i północnej. Strefę tę tworzyły państwa pozostające w orbicie wpływów królestwa Ur (np. poprzez małżeństwa dynastyczne), ale nie płacące podatku gun2 ma-da.
Za państwa wasalne czasami uznaje się nie tylko te, które zostały ujęte w takim kontekście w inskrypcjach, ale wszystkie których posłańcy zwani lu2kin-gi4-a lub władcy tytułowani ensi przybywali do Sumeru i otrzymywali na koszta utrzymania bydło ze stad królewskich z Puzrisz-Dagan.
Geograficznie obszar ten rozciągał się od zachodu przez Gublę i Eblę w Syrii, Abarnium, Mardaman i Simanum u źródeł Tygrysu na północy, Mari i Tutul na linii Eufratu, Szimaszki na wschodzie, Anszan i Marhaszi na południowym wschodzie oraz Magan na południu. Zatem państwa wasalne królestwa Ur rozciągały się od Morza Śródziemnego po równiny Iranu, oraz od Kurdystanu po dzisiejszy Oman, czyli ówczesny Magan i irańską prowincję Fars lub Mekran (Ryc.1). O ile uwzględnienie państw takich jak Tutul, czy Mari na zachodzie albo Marhaši na wschodzie Elamu mieści się w realiach geopolitycznych królestwa III dynastii z Ur i jest zgodne z jego naturalnymi kierunkami ekspansji, to o tyle trudno bezdyskusyjnie uznać za przynależne do strefy wpływów syryjską Eblę, Gublę (Byblos) czy Magan. Nie ma żadnych źródeł świadczących o działaniach militarnych tak daleko, poza jednym fragmentem inskrypcji królewskiej, co do której jednak nie ma nawet pewności, czy rzeczywiście można ją przypisać Szu-Suenowi.
Należy zatem przyjąć, że do części strefy określanej jako państwa wasalne dużo bardziej trafnym określeniem będzie strefa kontaktów dyplomatycznych królów z III dynastii z Ur. Nie każdy przedstawiciel obcego państwa obdarowany w Puzrisz-Dagan musiał pochodzić z księstwa wasalnego. Zwyczaj goszczenia i utrzymywania na koszt króla posłańców z obcych krain stanowił powszechnie uznawany ówcześnie obyczaj dyplomatyczny i dotyczył także państw z którymi stosunki były napięte lub wrogie.
| PAŃSTWA WASALNE KRÓLESTWA III DYNASTII Z UR |
|---|
| Abarnium, Anszan, Duduli, Egula, Ebla, Gigibinum, Gubla, Harši, Habura, Hurti, Jahru, Jabtum, Inbu, Kumi, Mari, Magan, Mardaman, Marhaši, Rimuš, Simanum, Sari-AM, Šigriš, Šimaški, Šudae, Tutul, Urŭm, Ul, Urkiš, Zidanum |
Ponadto, jeżeliby tytularna zwierzchność władców z Ur sięgała aż Gubli i Ebli (a tylko to uzasadnia określenie danego państwa wasalnym), to dlaczego nie stworzono na kierunku Eufratu strefy pośredniej, czyli podległych obowiązkom stałej kontrybucji „peryferiów”, jak miało to miejsce na wschodzie. Zaś na zachodzie, Magan, będący w strefie zainteresowań władców z Mezopotamii określany przez nich jako podbity (przez Manisztusu), nie mógł być nigdy - ze względu na swe zamorskie pochodzenie – realnie poddawany takiej presji, jaka usprawiedliwiałaby stosowanie wobec niego pojęcia państwa wasalnego.
Siła militarna nie była jednym ani nawet najważniejszym czynnikiem kształtującym wzajemne relacje imperium z państwami zależnymi, a zwłaszcza silniejszymi sąsiadami z najodleglejszych rejonów. Królowie z III dynastii z Ur w celu osiągnięcia pożądanych efektów politycznych i ekonomicznych (handlowych), umiejętnie stosowali wobec nich wszelkie środki dyplomatyczne, np. polityka małżeństw dynastycznych. Taka polityka była jednym z filarów polityki zagranicznej władców z Ur, z powodzeniem realizowanej właśnie w strefie księstw wasalnych oraz wobec niezależnych sąsiadów.
Do pewnego stopnia stosowano ten sam mechanizm gwarantowania sobie ich przyjaźni i lojalności, jakim było nawiązanie koligacji rodzinnych domu panującego (małżeństwa lub adopcje) z rodami najważniejszych urzędników w państwie.
data utworzenia: 17.10.2017
data ostatniej aktualizajci treści: 17.10.2017
źródła:
Ensi w czasach III dynastii z Ur: aspekty ekonomiczne i administracyjne pozycji namiestnika prowincji w świetle archiwum z Ummy - Marek Stępień